Dağlık Frigya Bölgesi

Anadolu’nun her köşesi uygarlık tarihinin aydınlanmasını sağlayacak sayısız yerleşimleri barındırır. Bu büyük miras içinde, Frig Uygarlığı’nın en görkemli eserleri Dağlık Frigya bölgesindedir. Dağlık Frigya bölgesinde bulunan Eskişehir, Friglerin inanç merkezidir.

M.Ö. 1200 yıllarında gerçekleşen Ege Göçleri sırasında Trak kökenli Frigler dalgalar halinde, Boğazlar yoluyla Anadolu'ya girerler. Hitit imparatorluğu bu tarihlerde yıkılır. Hitit çivi yazılı belgelerinin susması ile Anadolu'da M.Ö. 1200 -800 yılları arasında yaklaşık 400 yıllık bir karanlık çağ hüküm sürer. Bu dönemin sonunda Frigler, Orta Anadolu bölgesinde başkentleri Gordion (Polatlı-Yassıhöyük) olmak üzere güçlü bir krallık olarak tarih sahnesindeki yerini alır. Frig Devleti'nin antik kaynaklarda adı geçen ilk kralı, başkent Gordion'a adını vermiş olan Gordios'dur. Kral Gordios'dan sonra Frig tahtına oğlu Midas geçmiştir.

Friglerin tarihleri boyunca siyasi ve kültürel açıdan en güçlü ve etkili oldukları kesim, Yukarı Sakarya Vadisi'nde Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya illeri arasında kalan, klasik dönemde Küçük Frigya olarak adlandırılan bölgedir. M.Ö. 8. yüzyıl ile M.Ö. 6. yüzyılın ilk yansı içinde bölgede bir çok Frig kale tipi yerleşmeleri kurulmuştur.

Ayrıca, yüzey araştırmaları ve arkeolojik kazılarla, verimli ovalardaki höyüklerde Frig yerleşim tabakalarının varlığı da saptanmıştır. Şarhöyük'te batı yöndeki kazı alanlarında sürdürülen çalışmalarda Frig dönemi evlerine ait taş temeller, teras duvarları çok sayıda çanak çömlek ile küçük buluntu ele geçirilmiştir.

Kale yerleşmelerinin büyük bir bölümü, Eskişehir'in güneyindeki Dağlık Frigya Bölgesi olarak adlandırılan kesimde yoğunlaşmıştır. Bu alanın merkezinde Türkmen Dağı silsilesi yer alır. Doğusunu Seyitgazi (Nakoleia) ilçesi sınırlar. Güney ucu Köhnüş Vadisi'ne batısı Sabuncupınar Nahiyesi civarına, kuzeyi ise Gökçekısık Köyü ve çevresine kadar uzanır. Özellikle güney ve güney doğusunda derin vadiler bulunmaktadır.

Frigler, kalelerin yanı sıra, bu topraklarda adeta tek tanrı gibi taptıkları baş tanrıçaları Ana Tanrıça/Matar için göz alabildiğince uzanan doğayı sayısız denebilecek ama hep berekete, bolluğa yönelik eylemler için -ister anıtsal, ister küçük- fasad, altar ve nişlerden oluşan gizemli kült anıtlarıyla donatmıştır. Her biri Anadolu Kültür Tarihi'nin ünik birer eseri olan bu anıtlar, Frig kültür ve sanatının, kaya mimarisinin, en çarpıcı eserlerini oluşturmaktadır. Dağlık Frigya bölgesindeki Frig kültür kalıntıları, 19. yüzyılın başlarından itibaren Avrupalı gezgin ve araştırmacıların ilgi odağı olmuştur. Belli aralıklarla günümüze kadar devam eden bu araştırmalar ve kazılar sayesinde bir çok Frig kalesi ve kaya anıtı arkeoloji literatürüne kazandırılmış, Frigler'in bu bölgedeki tarihi, arkeolojik ve kültürel kimliği her geçen gün giderek biraz daha aydınlanmıştır.Yapılan araştırmalar, bölgede Frig kale tipi yerleşmeleri ve kült anıtlarının, birbirinin adeta devamı niteliğinde olan derin vadilerin çevresinde yoğunlaştığını gösterir.

FRİG VADİLERİ'NİN COĞRAFÎ KONUMLARI

1.Eskişehir'in güneydoğusunda, Türkmen Dağı'nın güneyindeki, Midas - Yazılıkaya Vadisi ve Kümbet Vadisi.

2.Eskişehir'in güneyinde, Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya il sınırlarının kesiştiği, Türkmen Dağı'nın güneyindeki, Köhnüş Vadisi ve Karababa Vadisi.

3.Eskişehir'in güneybatısında, Eskişehir ve Kütahya il sınırlarının birleştiği Türkmen Dağı'nın kuzeyindeki küçük vadilerden oluşmaktadır.

Ayrıca, Dağlık Frigya'mn dışında, Eskişehir'in doğusunda Sivrihisar ilçesini kuzeyden çeviren Sivrihisar Dağlan ile güneyinde Arayit Dağı eteklerindeki küçük vadilerde de son yıllarda Frig yerleşmeleri ve kaya anıtları bulunmuştur.

Frig kale tipi yerleşmeleri, vadileri sınırlayan kayalık platolar veya düz tepeler üzerinde kurulmuştur. Deniz seviyesinden ortalama 1400-1200 m. yüksekte olan yerleşmeler, hem bulundukları vadiye hem de vadiye ulaşan yollara hakim bir pozisyona sahiplerdir. Dik ve sarp kayalardan oluşan doğal bir savunma sistemi yerleşmeleri çevreler. Rampalı bir yol ya da ana kayaya oyulmuş merdivenler ile ulaşılan yerleşmelerde anıtsal ölçekli kaya sarnıçları, silolar, merdivenler ile inilen gizli geçitler, kaya fasadları, idollü-basamaklı altarlar ve nişlerden oluşan kült anıtları, mekanlar ve kaya mezarları bulunmaktadır.

YORUM YAPIN

1000 karakter kaldı.

---

Konuya Abone Olun

Hüküm ve Koşulları Kabul Ediyorum

Önizleme Gönderin Sıfırlayın İptal

Hüküm & Koşullar

KatılıyorumKapat

Rapor

RaporKapat